قبح فاعلیقبح فاعلی، بد سرشتی فاعل تجرّی یا معصیت به دلیل مخالفت اعتقادی با حکم شرعی است. ۱ - تعریفقبح فاعلی، مقابل قبح فعلی، و به معنای بد سرشت بودن و وجود سیرت زشت و صفت رذیله در فاعل تجرّی و یا معصیت است که سبب اظهار جرات و مخالفت اعتقادی (در تجرّی) و عملی (در معصیت) با فرامین مولا می‌گردد. ۲ - نظر اصولیون درباره قبح فاعلی در تجریاصولیون در این که تجری و معصیت از قبح فاعلی و سوء سیرت فاعل آنها حکایت می‌نماید، اختلافی ندارند، هر چند درباره این که در تجری، قبح فعلی نیز وجود دارد یا نه اختلاف دارند. ۳ - قبح صفت برای خود فاعلعنوان قبح، گاه صفت فعل و گاه صفت فاعل است. در قبح فاعلی، قبح صفت برای خود فاعل است. [۹]
فرائد الاصول، انصاری، مرتضی بن محمد امین، ج۱، ص۹.
[۱۰]
شرح رسائل، محمدی، علی، ج۱، ص۳۳.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۲۷، برگرفته از مقاله «قبح فاعلی». |